انواع برنج ایرانی

برنج یکی از غذاهایی است که در اغلب وعده‌های ایران مصرف می‌شود از زمان وارد شدن برنج به ایران تا کنون در کنار اغلب غذاهای ایرانی نظیر قیمه، قرمه‌سبزی، کباب و … به عنوان ناهار یا شام سرور می‌شود. در کنار استان‌های شمالی کشور، کشاورزان در استان هایی نظیر گلستان، اصفهان و خوزستان نیز اقدام به کشت و برداشت برنج می‌کنند اما از آنجایی که تولید برنج در چنین استان هایی با میزان بارندگی سالانه ارتباط مستقیم دارد، نمی توان آن ها در کنار گیلان و مازندارن، زیستگاه دائمی برنج ایرانی حساب آورد. علاوه بر ایران کشورهایی نظیر هندوستان، چین و فیلیپین بیشترین کشت برنج را به خود اختصاص داده‌اند. هدف از این مقاله آشنایی با انواع برنج ایرانی است.

انواع برنج ایرانی

به طور کلی برنج ایرانی در یکی از گونه های‌ هاشمی، طارم، پر محصول، صدری، علی کاظمی، پرمحصول و … قرار می‌گیرد. که هر کدام دارای ویژگی های مختص به خود هستند در ادامه به معرفی بیشتر گونه های برنج ایرانی می پردازیم.

• هاشمی: برنج هاشمی به وسیله فردی بنام یوسف هاشمی در روستایی در اطراف خمام در سال 1364  کشف شد . این برنج در سال 1370 به تولید انبوه رسید نام آن برگرفته از نام کاشف آن است.این برنج به دو نوع گرم و سرد نیز تقسیم می‌شود. گونه گرم این برنج ساقه کلفت‌تری نسبت به گونه گرم آن دارد و به همین دلیل کرم ساقه‌خوار نمی‌تواند به آن نفوذ کند و به سم‌پاشی نیازی ندارد این مورد سبب می‌شود در بیشتر مزرعه‌ها به صورت ارگانیک کشت گردد. انواع برنج هاشمی در یک زمان کشت می‌شوند ولی برداشت گونه سرد ده روز دیرتر از گونه گرم است. شکل ظاهری این دو نوع برنج تفاوتی ندارد ولی نوع سرد آن از نظر مزه و پخت بهتر از نوع گرم آن است .
• صدری: این نوع یکی از پرطرفدارترین نوع برنج ایرانی است که همانند بسیاری از انواع دیگر برنج در شمال کشور کشت می‌شود. برنج صدری توسط کشاورزان با انواع برنج‌های خوش پخت دیگر ترکیب شده‌است. به همین دلیل است که امروزه برنج صدری خالص بسیار کمیاب است و انواع ترکیب شده آن را در بازار می‌توان یافت. برنج صدری به دلیل عطر و طعم عالی و قد‌کشیدن در هنگام پخت، به یکی از انواع پرطرفدار و محبوب برنج‌های ایرانی تبدیل شده‌است که آن را برای پخت در مهمانی‌ها و مجالس به انتخابی عالی تبدیل کرده است.
• علی‌کاظمی: برنج علی کاظمی در سال 1360 توسط فردی به همین نام از روستایی در فومن کشف شد و طی هفت سال به تولید انبوه رسید. این برنج عطر و طعم خوب و نسبت به برنج صدری و هاشمی قد کوتاه تری دارد و مانند برنج پر محصول ممکن است ظاهر دلچسبی نداشته باشد ولی پخت خوب آن ضعفش را جبران نموده است.
• برنج پرمحصول: هدف اصلی و معیار ارزیابی برای این محصول، حجم و میزان برداشت برنج از هر متر مربع یا هر هکتار از شالیزار است. برای بعضی از انواع برنج، حجم عرضه در هنگام برداشت بیشتر است و به همین دلیل، این انواع به عنوان پرمحصول و محبوب ترین گزینه بین کشاورزان و افراد فعال در صنعت برنج شناخته شده‌اند. البته برای هر کدام از انواع برنج، حجم برداشت متفاوت است. برخی از برنج‌های پرمحصول عبارتند از شیرودی، فجر، خزر و … .

انواع برنج پر محصول

• برنج شیرودی از سال ۱۳۷۵ در استان مازندران کشت می‌شود. این نوع برنج از نظر ظاهری کمی شباهتی به برنج هاشمی دارد، اما به هیچ وجه عطر و طعم برنج هاشمی را ندارد. کیفیت پخت آن در حد مطلوب است و نسبت به سایر اقلام پخت، راحت‌تر است.
• محققان حوزه برنج در سال ۱۳۸۰، برنج فجر را با ایجاد تغییرات ژنتیکی روی برنج‌های با کیفیت تولید کردند. هدف از این اصلاح ژنتیکی، افزایش بهره‌برداری از برنج در هر هکتار و رفع نیازهای کشور به این محصول بود.
• برنج‌خزر برای اولین بار توسط موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر آزمایش شد و به کشاورزان برای کشت و برداشت ارائه شد. این برنج از نظر ظاهری شبیه به برنج صدری و برنج طارم است، اما قیمت آن بسیار پایین‌تر است. به همین دلیل، برخی از تاجران برنج، آنرا را با برنج خوش عطر طارم مخلوط می‌کنند. ترکیب این دو برنج از نظر ظاهری تقریباً قابل تشخیص نیست، اما پس از پخت آن، کیفیت پایین برنج طبخ شده و دو فازی شدن آن مشهود است.

برنج درسبد غذایی مردم نقش ویژه‌ای دارد در نتیجه لازم است برای داشتن بدنی سالم از غذاهای مفید و باکیفیت استفاده شود. برنج ایرانی یکی از پر تنوع ترین برنج های دنیاست و می توان رقم های اصیلی در برنج ایرانی مشاهده کرد که نمونه آن در هیچ یک از کشورهای دنیا وجود ندارد.