تاریخچه برنج و اهمیت آن در ایران و جهان

تاریخچه برنج در جهان و ایران به این صورت است که این محصول، یکی از قدیمی‌ترین محصولات زراعی است که انسان‌ها هزاران سال قبل، با کشت آن آشنا شدند. این محصول در مناطق جنوب‌شرقی آسیا، به ویژه در هندوستان و چین، ریشه‌دار است و امروزه برنج وعده‌ی غذایی اصلی بیش از نیمی از جمعیت جهان می‌باشد. در حقیقت، برنج پس از گندم، بیشترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده‌ است.

تاریخچه برنج در ایران

برای شناخت تاریخچه برنج در ایران باید گفت که برنج، به عنوان یکی از غلات با ارزش شناخته‌ می‌شود و اکثر مردم ایران از آن استفاده می‌کنند. مشخص نیست که برنج در ایران از کجا و در چه زمانی وارد شده‌ است، اما شواهد نشان می‌دهند که کشت آن در ایران به دوران ساسانیان باز می‌گردد. بیشترین کشت در استان‌های شمالی گیلان، مازندران و گلستان انجام‌‌ می‌شود که در اطراف دریای خزر قرار دارند. این مناطق با ۷۱‌درصد از سطح زیر کشت،‌ به عنوان مراکز عمده‌ کشت برنج در ایران شناخته می‌شوند.

مشخصات زراعی برنج ایرانی:

برنج را می‌توان براساس طول دوره رشد به ارقام زودرس، متوسط رشد و دیررس تقسیم بندی کرد. این گیاه علفی یکساله، با ساقه‌هایی شبیه به گندم و توخالی است. تولید آن در ایران به دو روش کشت نشائی و کشت مستقیم انجام می‌شود. روش کشت نشائی در تمامی استان‌هایی که در آنها سال آبی مجاز به کشت هستند، انجام می‌شوند. در حالی که روش کشت مستقیم، تنها در استان‌های جنوبی ایران، به خصوص خوزستان رواج دارد. در این روش، پس از دوره‌ی اولیه‌ رشد گیاه، نشاء به اندازه ۲۵‌ سانتی‌متر رشد کرد، به زمین اصلی منتقل شده و در محل جدید رشد خود را ادامه می‌­دهد.

برای شناخت بیشتر تاریخچه برنج و انواع آن، در ادامه انواع مختلف برنج از نظر گیاه‌شناسی طبقه‌بندی شده‌ اند. برنج دانه بلند، دانه متوسط، و دانه کوتاه یا گرد و تجاری یا اصلاح نژاد‌شده از جمله نوعی از برنج هستند که در سراسر جهان به وفور یافت می‌شوند.

1. دانه بلند: این نوع دارای دانه‌هایی با ساختار محکم و شفاف است و پس از پختن، نرم و حجیم می‌شود. این نوع دانه بلند بیشتر در کشورهایی مانند اندونزی و هندوستان یافت می‌شود.
2. دانه متوسط: برنج دانه متوسط دارای ظاهر نرم و کاملا سفید است و پس از پختن، مقداری از نشاسته آن جدا و محلول در آب می‌شود.
3. دانه کوتاه یا گرد: این نوع با برنج دانه متوسط شباهت زیادی دارد با این تفاوت که اندازه دانه‌های آن کوتاه‌تر است. اسپانیا، ژاپن و مصر بیتشرین کشت این گونه را به خود اختصاص داده‌اند.
4. انواع تجاری یا اصلاح نژاد شده: این دسته از برنج‌ها در نتیجه قلمه‌زنی انواع دانه بلند مرغوب با سایر انواع غیرکیفی برنج‌ها به دست می‌آیند که نقاط قوت نوع دانه بلند و سایر مدل‌ها را به صورت همزمان در خود دارد، در حالی که معایب سایر نوع‌ها نیز در آن حذف شده‌اند. تا سالیان اخیر برنج ایرانی بیشتر به صورت ۳ مدل اول در بازار موجود بود، اما به تازگی برخی تولیدکنندگان داخلی نیز به فرآیندهای اصلاح نژادی روی آورده‌اند و محصولات خود را مطابق با آخرین تکنولوژی‌های روز دنیا به بازار عرضه می‌کنند.

در بررسی تاریخچه برنج در ایران و جهان، تا اینجا از خواص برنج و تاریخچه آن در ایران و جهان گفتیم. در ادامه به بررسی روش های ارزیابی برنج می پردازیم.

تاریخچه برنج: روش های ارزیابی

روش‌های ارزیابی خواص دانه برنج شامل اندازه دانه، کیفیت پخت و ظاهر دانه می‌باشد. بر اساس اندازه، دانه برنج به سه دسته بلند، متوسط و کوتاه تقسیم می‌شود. دانه بلند و باریک اغلب بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرد. کیفیت پخت برنج مستقیماً با میزان نشاسته و کیفیت آن مرتبط است. در نهایت، ظاهر دانه نیز بسیار مهم است. دانه برنج به دو دسته شفاف و گچی تقسیم می‌شود. دانه‌های گچی آسیب پذیری بیشتری نسبت به سایر دسته‌ها دارند و در هنگام پخت، بیشتر در معرض آسیب قرار می‌گیرند. بنابراین، برای خرید، اندازه دانه، کیفیت پخت و ظاهر دانه باید مورد توجه قرار گیرد.