برنج تراریخته به نوعی برنج اشاره دارد که از طریق تغییرات ژنتیکی به وجود می آید. معمولاً این نوع برنج به منظور افزایش بهره وری برای کشاورزان، توسط محققین و پژوهشگران تولید میشود. در این مقاله، ما به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
برنج تراریخته یعنی چه ؟
برنج تراریخته جزو محصولات تراریخته قرار میگیرد که شامل پنبه، سیبزمینی، سویا و سایر محصولات میشود. محققان در زمینه برنج نیز تلاش کردهاند تا برنجی را توسعه دهند که از نظر بهرهبرداری و مقاومت در برابر آفات عملکرد بهتری داشته باشد. محصولاتی که از طریق تغییرات ژنتیکی تولید میشوند، به زبان انگلیسی به عنوان “Genetically Modified Organisms” شناخته میشوند. فرایند تغییرات ژنتیکی در محصولات، به طریقهای انجام میشود که در آن DNA محصول به صورت درون شیشهای تغییر میکند و سپس به سلولهای آن منتقل میشود تا به یک قسمت از DNA آن محصول تبدیل شود.
برنج تراریخته با استفاده از روش مهندسی ژنتیکی تولید میشود، به طوری که یک پروتئین به نام cry1ab در ساقههای آن تولید میشود. این پروتئین قادر است در برابر آفات و کرمهای ساقهخوار برنج از ساقهی برنج(Chilo Suppressalis) مقاومت ایجاد کند. این امر به کشاورزان امکان میدهد که بدون استفاده از سموم شیمیایی کشاورزی، آفات را کنترل کنند و این موضوع میتواند سود بیشتری را برای کشاورزان در حوزه کشاورزی برنج به همراه داشته باشد.
برنج تراریخته در ایران
متأسفانه، ایران تنها کشوری است که برنج تراریخته را به صورت صنعتی کشت میکند. در کشورمان، برنجهای تراریخته به عنوان برنجهای پرمحصول شناخته میشوند و همانطور که از اسمشان پیداست، این برنجها نسبت به برنجهای غیرتراریخته عملکرد بیشتری دارند. برنجی که در ایران به عنوان نماد تراریخته شناخته میشود، برنج طارم مولایی است که در سالهای گذشته برای اولین بار به صورت صنعتی کشت شد.
اما در عصر حاضر، با تبلیغات گستردهای که از سوی خبرگزاریها، به ویژه رسانههای مجازی، انجام میشود، به خطرناک بودن این نوع برنج در بسیاری از بیماریهای گوارشی، به خصوص سرطان، اشاره میشود.
راه تشخیص برنج تراریخته
برنجهای تراریخته، که در سالهای گذشته به طور گسترده تولید شدهاند، همواره با اعتراض مردم مواجه شدهاند. در کل، این برنجها دانههایی با شکل و شمایل بلند و باریک هستند و رنگ آنها معمولاً سفید کدر یا شفاف است.
با این حال، در حال حاضر هیچ روشی برای تشخیص برنجهای تراریخته وجود ندارد و تنها روش تشخیص وجود تغییرات ژنتیکی در برنج، از طریق آزمایشگاه و توسط کارشناسان امکانپذیر است.
اسامی برنج تراریخته
با پیشرفت فضای مجازی، هموطنان عزیزمان امروزه به راحتی میتوانند اطلاعاتی راجع به برنجهای تراریخته جستجو کنند. در ایران، تعداد زیادی برنج تراریخته کشت میشود و میتوان به برنجهای زیر اشاره کرد:
- برنج طارم مولایی: برنجی است که با استفاده از روشهای مهندسی ژنتیکی تولید میشود و در مقابل آفات و کرمهای ساقهخوار مقاومت نشان میدهد.
- یکی دیگر از انواع برنج تراریخته ایرانی، برنج شیرودی است. برنج شیرودی جزء برنجهای سلطانی و مجلسی نیز حساب میشود. دارای عطر و بوی نسبتاً خوبی است، طبع آن سرد است و در مناطق کوهستانی سرد، کشت و تولید میشود.
این اطلاعات قابلیت دسترسی آسان برای مردم ایران را فراهم کرده است و با یک جستجوی ساده، میتوان اطلاعات بیشتری درباره برنجهای تراریخته موجود در کشور به دست آورد.
بایستی توجه شود که بر اساس برخی محققین حوزه برنج، برنجهای تراریخته در حال رشد و نمو در خاک قرار میگیرند و این موضوع برای نگرانی قابل توجهی نیست. با این حال، بر اساس گفته محققین، در سالهای اولیه ممکن است این گونهها خطرناک باشند.
به هر حال، برای افرادی که اهمیت قائل به این مسئله است و به دنبال برنجی ارگانیکتر و سالمتر هستند، در ایران برنجهایی مانند طارم محلی، طارم هاشمی، هاشمی، برنج صدری و برنج دم سیاه وجود دارند که غیرتراریخته هستند و نیازی به نگرانی در این مورد نیست.
آیا برنج های پاکستانی و هندی تراریخته است؟
با توجه به افزایش قیمت برنج اصیل ایرانی، مردم کشور به سوی خرید برنج خارجی روی آوردهاند. در سایتهای رسمی برنج و خبرگزاریها مکرراً اعلام شده است که برنج خارجی موجود در ایران با مشکلاتی همراه است و حتی ویدیوهایی از تولید برنجهای حاوی پلاستیک در داخل کشور منتشر شده است. اما تاکنون هیچ یک از تولیدکنندگان و واردکنندگان این برنجها به این موضوع واکنشی نشان ندادهاند.
این برنجها معمولاً از کشورهای هند، پاکستان و تایلند وارد کشور میشوند، اما شخص یا شرکتی که آنها را وارد میکند، هنوز مورد سوال است.
یکی از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره برنجهای آلوده اظهار داشته است که برنجهای عطر گل باز، کیهان، سارال، جادوگر، حاجی مرادی، 1121، عرق مان و برنج دل مبارکه کوهرنگی هشت نوع برنج آلوده وارداتی از هند و پاکستان هستند و خرید و مصرف آنها مجمع ممنوع است.با این حال، هیچ تدبیری در خصوص واردات برنج تراریخته در کشور انجام نشده است.
آیا استفاده از برنج تراریخته مضر است ؟
منتقدان و دانشمندان حوزه برنج، با ارائه جزئیات بیشتر، معتقدند که در برنجهای تراریخته از یک سم به نام گلایفوسیت استفاده شده است. ورود این سم به برنامه غذایی انسانها میتواند مشکلاتی را به وجود آورد، از جمله بیماریهای گوارشی مانند سرطان معده و روده. علاوه بر این، استفاده از این سم ممکن است به مرور زمان باعث کاهش حاصلخیزی خاک برای تولید برنج شود.
در این شرایط، پیشنهاد ما برای مصرف کنندگان و تولیدکنندگان برنج، استفاده از برنجهای مرغوب و طبیعی است. به عبارتی دیگر، توصیه میشود که در انتخاب برنج، برنج ایرانی را در نظر بگیرید. برنج ایرانی یک نوع برنج مرغوب و طبیعی است که با انتخاب آن، مصرف کنندگان و تولیدکنندگان میتوانند از برنجی با کیفیت بالا و بدون استفاده از سموم مضر بهرهبرداری کنند.