برنجک یا بهاردونه

برنجک یا بهاردونه، یکی از تنقلات سنتی و محبوب ایرانی، با بافت ترد و طعم دلپذیرش، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ غذایی ایران، به‌ویژه در مناطق شمالی مانند گیلان و مازندران، دارد. این خوراکی که از برنج ایرانی تهیه می‌شود، نه تنها به‌عنوان میان وعده‌ای سالم و سبک شناخته می‌شود، بلکه در مراسم‌هایی مانند شب یلدا در کنار گندمک و پشت زیک، نمادی از سنت و برکت است. در این مقاله، با تعریف برنجک، تاریخچه، فواید و مضرات، کاربردها و طرز تهیه کامل آن آشنا می‌شوید تا این تنقلات اصیل را به سفره‌های خود بیاورید. با مجله شالیوود همراه باشید.

برنجک یا بهاردونه چیست؟

برنجک، که در برخی مناطق شمالی به بهاردونه معروف است، از برنج ایرانی مانند طارم هاشمی تهیه می‌شود. این تنقلات با بو دادن یا پف کردن دانه‌های برنج، بافتی ترد و سبک پیدا می‌کند. برنجک سنتی فاقد افزودنی‌های صنعتی است و با روغن کم یا بدون روغن تولید می‌شود، در حالی که نوع صنعتی ممکن است با آرد برنج، ذرت، یا طعم‌دهنده‌ها ترکیب شود.

برنجک یا بهاردونه در فرهنگ ایرانی، به‌ویژه در استان مازندران، بخشی از تنقلات سنتی است. در شب یلدا، کنار گندمک،آجیل و پشت زیک سرو می‌شود و نمادی از سادگی و برکت است. این خوراکی همچنین در سفرهای خانوادگی یا دورهمی‌ها به‌عنوان میان‌وعده‌ای سبک محبوب است.

کاربردهای برنجک در آشپزی و فرهنگ

۱. تنقلات و میان‌وعده

• خانگی: به‌عنوان میان‌وعده‌ای سالم برای کودکان و بزرگسالان، جایگزینی برای چیپس و پفک.
• مهمانی: سرو در کاسه‌های کوچک کنار پشت زیک یا آجیل در دورهمی‌ها.
• همراه چای: استفاده از آن به جای شیرینی در کنار چای و دمنوش. برای خرید چای سرگل کلیک کنید.
• سفر: سبک و کم‌حجم، مناسب برای میان‌وعده در سفر.

۲. مراسم سنتی

• شب یلدا: ترکیب با گندمک و آجیل برای تنقلات شب‌چره.
• جشن‌ها: در برخی مناطق شمالی، همراه با شیرینی‌های محلی سرو می‌شود.

فواید برنجک برای سلامتی

۱. تقویت گوارش

• فیبر موجود در برنج ایرانی به هضم غذا کمک می‌کند و یبوست را کاهش می‌دهد.
• برنجک سنتی (بدون روغن زیاد) برای معده سبک است.

۲. منبع انرژی

• کربوهیدرات‌های برنج، انرژی سریع و پایدار برای فعالیت‌های روزانه فراهم می‌کنند.
• مناسب برای کودکان، ورزشکاران و میان‌وعده‌های قبل از ورزش.

۳. سلامت قلب

• برنجک سنتی با روغن کم یا بدون روغن، کلسترول بد (LDL) را افزایش نمی‌دهد.
• فاقد افزودنی‌های مضر صنعتی در نوع خانگی آن.

۴. میان‌وعده کم‌کالری

• برنجک سنتی در مقایسه با تنقلات صنعتی مثل چیپس، کالری کمتری دارد (حدود 100-150 کالری در 30 گرم).
• مناسب برای رژیم‌های متعادل، به شرط مصرف متعادل.

⚠️ مضرات و محدودیت‌های برنجک

• کالری بالا: مصرف زیاد (به‌ویژه نوع سرخ‌شده) می‌تواند باعث افزایش وزن شود.
• روغن در نوع سنتی: استفاده از روغن ناسالم یا زیاد، ارزش غذایی را کاهش می‌دهد.
• افزودنی‌های صنعتی: برنجک‌های صنعتی ممکن است حاوی نمک زیاد، طعم‌دهنده‌های مصنوعی یا روغن‌های ترانس باشند که برای قلب و گوارش مضرند.
• توصیه: نوع سنتی با روغن کم یا بدون روغن انتخاب کنید و روزانه حداکثر 30-50 گرم مصرف کنید.

طرز تهیه برنجک (بهاردونه)

مواد لازم (برای 4 نفر):

• برنج خشک: 1پیمانه
• شکر: نصف لیوان
• آب: برای خیساندن برنج
• روغن حیوانی یا گیاهی سالم: 2-3 قاشق غذاخوری
• رنگ خوراکی
• گلاب

مراحل تهیه:

1. خیساندن:برنج را در قابلمه به همراه آب خیس دهید.
2. جوشاندن برنج: به قابلمه حاوی برنج، کمی نمک اضافه کرده و اجازه دهید برنج در آب جوش باقی بماند تا مغز پخت شود.
3. رنگ آمیزی: به سه قسمت از برنج، رنگ خوراکی با رنگ‌های متفاوت و دلخواه اضافه کرده و سپس با دقت آنها را هم می‌زنیم.
4. خشک کردن: سپس یک پارچه نخی را در آفتاب پهن کنید و برنج‌ها را به داخل آن بریزید، سپس اجازه دهید تا به طور کامل خشک شوند
5. سرخ کردن: یک مشت از برنج خشک شده را به صورت یکنواخت در صافی بریزید و صافی را درون روغن گرم قرار دهید.
6. شربت گلاب و شکر: شکر را به همراه آب درون یک قابلمه مناسب ریخته و روی حرارت نسبتاً ملایم قرار داده سپس گلاب اضافه کنید و روی برنج سرخ شده بریزید.
7. شکل دادن و برش: شیرینی را درون یک ظرف مناسب می‌ریزیم و با کفگیر یا قاشق، روی آن‌ها را صاف می‌کنیم.

در اینجا ما بطور خلاصه به طرز تهیه برنجک (بهاردونه) اشاره کردیم. در نوشته طرز تهیه شیرینی بهاردونه تمامی مراحل به صورت کالم و قدم به قدم توضیح داده شده است.

۵ نکته برای تهیه و مصرف برنجک

1. از برنج ایرانی مرغوب مانند طارم کشت دوم برای طعم بهتر استفاده کنید.
2. برنجک را در ظرف دربسته و جای خشک نگه دارید تا ترد بماند.
3. برای کودکان، نوع بدون روغن با طعم زعفران تهیه کنید.
4. از مصرف بیش از 50 گرم در روز پرهیز کنید تا کالری اضافی دریافت نشود.
5. برنجک را با پشت زیک در شب یلدا سرو کنید.

سخن پایانی

برنجک یا بهاردونه، با طعم ترد و اصیلش، نه تنها تنقلاتی نوستالژیک برای شب یلدا و دورهمی‌هاست، بلکه با فیبر و انرژی‌اش، میان وعده‌ای سالم برای سبک زندگی مدرن است. با تهیه خانگی آن، طعم استان مازندران را به خانه بیاورید و از فوایدش لذت ببرید.

شما می‌توانید برنج طارم، زعفران اعلا و همچنین مربای تمشک جنگلی را از فروشگاه شالیوود تهیه کنید. برنجک خانگی را امتحان کنید!