چای‌سیاه

مقدمه

چای‌سیاه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های گرم ایرانی است و بعد از ساعت‌ها فعالیت و خستگی، لذت نوشیدن یک فنجان چای سیاه بی‌نظیر است. در ایران، تقریباً در تمام خانه‌ها این نوشیدنی محبوب یافت می‌شود. اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا نوشیدن چای باعث رفع خستگی می‌شود؟ شاید بعضی افراد بگویند که این فقط یک تلقین است، اما واقعیت این است که چای سیاه خواص بسیار زیادی دارد و به همین علت باعث افزایش انرژی و رفع خستگی می‌شود.

چای سیاه در ایران و بسیاری از کشورهای دنیا به عنوان یک نوشیدنی محبوب شناخته شده است و در وعده‌های صبحانه، عصرانه، میان وعده و غیره استفاده می‌شود. اما خوب است بدانید که این نوشیدنی گرم که روزانه چند بار از آن لذت می‌برید، چه خواصی دارد.

چای سیاه چیست؟

چای سیاه از برگ‌های خشک چای تهیه می‌شود و با آب داغ مخلوط می‌شود تا نوشیدنی لذت‌بخش به دست آید. این نوشیدنی از حدود 500 سال پیش تاکنون محبوبیت خود را حفظ کرده است و طعم قوی‌تری نسبت به چای‌های دیگر، مانند چای سبز، دارد.

معمولاً چای‌ها می‌توانند حاوی مقداری کافئین باشند که به بدن انرژی می‌بخشد و برخی از افراد را می‌تواند برانگیزاند. اما برخی چای‌ها تأثیر آرام‌بخشی دارند و می‌توانند به رفع استرس کمک کنند. همچنین، برخی چای‌ها می‌توانند به بهبود سلامت میکروبیوم روده کمک کرده و برای سلامت روده‌ها مناسب باشند.

چای، یک منبع خوب فلاونوئیدها است که پتانسیل آنتی‌اکسیدانی دارند. آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند در حفظ سلامت سلول‌ها و کاهش خطر بیماری‌هایی مانند کرونر قلب و برخی از سرطان‌ها موثر باشند.

بنابراین، چای سیاه با داشتن خواص مفیدی نظیر حاوی کمترین مقدار کافئین نسبت به دیگر چای‌ها، افزایش سلامت میکروبیوم روده، و داشتن فلاونوئیدها به عنوان آنتی‌اکسیدان‌ها، نوشیدنی محبوب و مفیدی است که به سلامتی بدن کمک می‌کند.

چای سیاه چگونه بدست می‌آید؟

برای تولید چای سیاه، ابتدا برگ‌های چای برداشته می‌شوند و سپس به‌طور کامل پژمرده می‌شوند. در برخی موارد، از روش خرد-له-پژمرده کردن یا CTC استفاده می‌شود که برگ‌ها را به قطعات کوچک‌تری تقسیم می‌کند. به این ترتیب، برگ‌های چای به‌طور کامل اکسید شده و رنگ قهوه‌ای مایل به سیاه به خود می‌گیرند. در انتها، چای خشک می‌شود و به دسته‌بندی و بسته‌بندی می‌پردازند.

تولید چای سیاه اغلب در کشورهایی مانند چین، هند، سریلانکا، نپال، ویتنام و کنیا صورت می‌گیرد.

ارزش غذایی چای

چای‌سیاه، حاوی موادی نظیر تافلاوین‌ها، فلاونول‌ها، اسید گالیک و فلاوان-3-اول است که در بازیابی عملکرد عروق کرونر بیماران قلبی مؤثر هستند. این مواد مغذی به ترمیم رگ‌ها و سرخرگ‌ها کمک می‌کنند و می‌توانند از وقوع سکته مغزی، تصلب شراین و مشکلات دیگر مرتبط با عروق قلبی جلوگیری کنند.

فواید چای سیاه برای قلب

گرفتگی رگ‌ها ناشی از تجمع پلاک در دیواره‌های سرخرگ‌ها ایجاد می‌شود، که ممکن است منجر به بیماری‌های قلبی شود. مصرف چای سیاه می‌تواند در پیشگیری از این مشکل مؤثر باشد.

بر اساس یک مطالعه انجام شده در سال 2004 توسط محققان دانشگاه مریلند، آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سیاه و چای سبز، با رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کنند. این رادیکال‌ها می‌توانند عامل گرفتگی رگ‌ها و سکته قلبی شوند.

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف 3 فنجان چای در روز می‌تواند بدن را در برابر بیماری‌های قلبی محافظت کند. بنابراین، می‌توان به عنوان یکی از راهکارهای سلامتی، مصرف چای سیاه را به عنوان یک نوشیدنی مناسب برای حفظ سلامت قلبی مدنظر قرار داد.

چای‌سیاه ضد سرطان است

تحقیقات انجام شده توسط موسسه ملی سرطان نشان می‌دهد که پلی فنول‌های موجود در چای احتمالاً می‌توانند رشد تومور را کاهش دهند.

از آنجا که چای سیاه دارای اثرات مفیدی در کاهش احتمال ابتلا به سرطان است، اما تأثیر آن بر برخی از انواع سرطان‌ها ممکن است محدود باشد. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف چای سیاه ممکن است تأثیر مثبتی بر سرطان‌های مثانه، ریه و پروستات داشته باشد. اما این نتایج ممکن است برای دیگر انواع سرطان‌ها کمتر ثابت و مؤثر باشد.

به همین دلیل، مصرف چای سیاه به عنوان یکی از عوامل محافظتی در برابر برخی انواع سرطان‌ها توصیه می‌شود، اما بهتر است مراقبت و پیشگیری از سرطان با سایر روش‌ها و معاینات پزشکی نیز همراه شود. همچنین، همواره مشورت با پزشک معالج در خصوص تغییرات رژیم غذایی و استفاده از مواد مغذی به عنوان بخشی از برنامه درمانی مناسب است.

چای‌سیاه بر قند خون چه تاثیری دارد؟

علاوه بر خاصیت ضد سرطانی، مصرف چای سیاه برای بیماران دیابتی نیز مفید است. چای سیاه یک نوشیدنی غیر شیرین است که می‌تواند میزان گلوکز خون را تنظیم کند.

به تحقیقات دانشمندان، نوشیدن چای سیاه پس از مصرف یک نوشیدنی حاوی قند، میزان گلوکز خون را بسیار کاهش می‌دهد. علاوه بر این، عصاره چای سیاه توانایی بهبود سوخت‌وساز قند در بدن را افزایش می‌دهد. به این ترتیب، مصرف چای سیاه باعث بهبود سطح قند خون بعد از خوردن غذا در افراد بزرگسال سالم و همچنین افراد مبتلایان به دیابت می‌شود.

توصیه می‌شود که افراد دیابتی، مخصوصاً پس از مصرف وعده‌های غذایی حاوی قند، به جای نوشیدن نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های شیرین، از چای سیاه استفاده کنند تا کنترل بهتری بر میزان گلوکز خون خود داشته باشند. با این حال، همچنان مهم است که افراد با دیابت برنامه غذایی متنوع و متعادلی را رعایت کنند و مشورت با پزشک و متخصص تغذیه داشته باشند.

خواص چای‌سیاه برای مو

شستشوی موها با چای سیاه یک درمان زیبایی طبیعی است که از قرن‌هاست به عنوان راهی برای حفظ سلامت و زیبایی موها استفاده می‌شود. این نوشیدنی حاوی تانن، یک نوع آنتی‌اکسیدان پلی‌فنول است که ترکیبات رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کند و به سلامت موها کمک می‌کند.

چای سیاه شامل تافلاوین و تیاروبیگین است که از رنگدانه‌های مو حمایت کرده و جلوی سفیدی زودرس مو را می‌گیرد. آبکشی موها با این نوشیدنی، می‌تواند به موهای تیره‌تر طبیعی به‌طور موقت رنگ بهتری بخشیده و به کاهش ظاهر موهای خاکستری کمک کند.

اما لازم به ذکر است که این روش تأثیرات کوتاه‌مدتی دارد و برای افرادی که موهای بلوند، قرمز، سفید، قهوه‌ای روشن یا رنگ‌های روشن‌تر دارند، به خوبی جواب نمی‌دهد.

بعضی از متخصصان باور دارند که شستشوی مو با چای سیاه معطر ممکن است به بهبود رنگ مو، حمایت از رشد موهای جدید و سالم و افزایش درخشش مو کمک کند.

اما نباید افراط در استفاده از این روش انجام شود. کافئین موجود در چای سیاه ممکن است به‌ویژه در موهایی که تخلخل کمی دارند (نوعی مو که به راحتی رطوبت را جذب نمی‌کند)، آنها را خشک کند.

برای مقابله با این مشکل، پس از شستشوی مو با چای سیاه، استفاده از نرم‌کننده مو توصیه می‌شود. اینکه چای سیاه یا هر ماده طبیعی دیگری برای شستشوی مو استفاده شود، بستگی به نوع مو و ویژگی‌های آن دارد و بهتر است قبل از استفاده، مشورت با متخصصان مرتبط صورت گیرد.   

خواص چای‌سیاه برای کاهش خطر سنگ کلیه

نوشیدن چای سیاه می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه در برخی از زنان مؤثر باشد. همچنین، نوشیدن چای سبز یا سیاه ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را نیز کاهش دهد. یک مطالعه نشان داده است که بین مصرف چای و کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه ارتباط قوی وجود دارد.

با این حال، باید توجه داشت که همه انواع چای‌ها از نظر پیشگیری از سنگ کلیه یکسان نیستند. افرادی که مستعد ابتلا به سنگ کلیه اگزالاتی هستند، ممکن است به چای‌های حاوی اگزالات حساس‌تر باشند. چای سبز و اولانگ دارای مقادیر اگزالات کمتری هستند، بنابراین این چای‌ها ممکن است بهترین گزینه برای افراد آسیب‌پذیر نسبت به سنگ کلیه باشند.

در هر صورت، افراد مبتلا به سنگ کلیه باید با دقت مزایا و معایب نوشیدن چای در رابطه با تشکیل سنگ کلیه را ارزیابی کنند و در مورد مصرف آن با پزشک خود مشورت کنند. توصیه می‌شود که همواره افراد با مشکلات مرتبط با سنگ کلیه، از نظر پزشک معالج خود راهنمایی بگیرند و تغییرات موجود در رژیم غذایی و نوشیدنی‌های خود را با او مطرح کنند.

کلام آخر

اگر به دنبال یک نوشیدنی کم‌کالری با کمترین میزان کافئین نسبت به قهوه یا نوشیدنی‌های انرژی‌زا هستید، چای سیاه یک گزینه بسیار خوب است.

چای‌سیاه با عطر و طعم قوی و منحصربه‌فرد خود، حاوی مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان است که می‌تواند فواید سلامتی زیادی داشته باشد. از جمله این فواید می‌توان به بهبود کلسترول خون، حمایت از سلامت روده و کاهش فشار خون اشاره کرد.

یکی از مزایای اصلی چای سیاه، دسترسی آسان و تهیه آن برای بیشتر افراد است. همچنین، این نوشیدنی معمولاً به صورت متنوع و در نقاط مختلف به فروش می‌رسد.

با این حال، همواره توصیه می‌شود در مصرف هر چیزی، از جمله چای سیاه، تعادل را رعایت کنید و مقدار مصرف را با ملاحظه به میزان مصرف مواد مغذی و انرژی مورد نیاز بدن تنظیم کنید.